Վարդենիսի պրոյեկտ

«Մենդիա Ռիսուրսիս» ՍՊԸ-ն հիմնադրվել է 2020 թվականին։ Վարդենիսի բազմամետաղային նախագծի ԵՀԹ29/370 թույլտվությունը պատկանում է «Մենդիա Ռիսուրսիս» ՍՊԸ-ին։ Թույլտվության մակերեսը զբաղեցնում է 9399 հա։

Վարդենիսի պղնձա-բազմամետաղային հանքերևակումը գտնվում է ՀՀ Վայոց ձորի մարզում՝ մայրաքաղաք Երևանից 160 կիլոմետր և 3 ժամ հեռավորության վրա դեպի հարավ-արևելք։

Տարածաշրջանի երկրաբանական հետազոտություններն արդեն սկսվել են 19-րդ դարի երկրորդ կեսից։ Նախորդ տարիներին հետախուզական աշխատանքներ է կատարել նաև «GeoMining» ՍՊԸ-ն, որի հիմնական բաժնետերն է կանադական Dundee Precious Metals inc., որը մեր ունեցած ամենահասանելի տվյալն է: Dundee-ի աշխատանքը ներառում էր ադամանդի հորատում յոթ անցքերում, ընդհանուր 1246 մետր երկարությամբ և հավաքում ավելի քան 6000 երկրաքիմիական նմուշներ (հողեր, ապարներ և առուներ): Նրանք նաև իրականացրել են փոփոխությունների քարտեզագրում և հետախուզառուների մշակում: Ծրագիրը ՀՀ-ում ամենամեծ փոփոխված գոտին է:

Dundee-ի հետախուզությունը սահմանեց օղակաձև անոմալիա՝ մոտավորապես յոթ կիլոմետր շրջագծով, որը հիմնականում հիմնված էր հողի մեջ ոսկու անոմալիաների վրա՝ անոմալ բազմաթիվ տարրերի տարբեր համակցություններով (Արծիվ, Հասբի, Արջուկ, Ռազմիկ և խորհրդային տեղամասերը): Բացի այդ, հայտնաբերվել է առանձին պղնձի անոմալիա՝ 3,6 x 2,0 կիլոմետր չափերով, որը գտնվում է Ռազմիկում և ձգվում է այս տեղամասից 1,4 կիլոմետր հարավ: Դանդի հորատումը փորձարկեց միայն ոսկու տեղամասերից մեկը՝ Արծիվը, և յոթ հորատանցքերից չորսը հանդիպեցին ոսկու հանքայնացման՝ պղնձի հանքայնացման ակնարկով:

«Հազբի» Տեղամաս

«Հազբի» տեղամասը ներկայացված է Ոսկի-Մկնդեղ-Անտիմոն հողի համընկնող անոմալիայով, որը տարածվում է ավելի քան 2000մ 500մ-ով: Բարձր սուլֆիդով (պիրիտ-սֆալերիտ-տենանտիտ-տետրահեդրիտ) բեկված երակ գտնվում է գետի մոտ համեմատաբար ցածր բարձրության վրա: Այս երակը հարվածում է 335° սուզվելով 70° հյուսիս-արևելյան ուղղությամբ և նկատվում է ելքերի միջով և ունի մինչև 110մ երկարություն: Կոմպրեսիոն և այտուցված կառուցվածքները նկատվում են 50-ից 20սմ լայնությամբ առնվազն 4 այլ զուգահեռ երակներով 10-ից 20սմ լայնությամբ:

Սրանք միասին կազմում են մոտ 30մ լայնությամբ երակային գոտի: Պատի ապարում նկատվում են նեղ սիլիցիում-սերիտ-պիրիտ եզրեր, որոնք արտաքինից վերածվում են արգիլային կավ-սերիտ-պիրիտային փոփոխության: Հնարավոր է, որ երակը շարունակվի գետի տակ՝ այժմ ծածկված ալյուվիալ նյութով։

Հիմնական երակից մոտ 70մ դեպի հարավ-արևմուտք նկատվել է 20-ից 50սմ լայնությամբ սիլիկացված երակային բրեկցիայի գոտի, որը կարող է ձգվում է մինչև 80մ, որը նույնպես հարում է հյուսիս-արևմուտքին: Այս գոտում դրսևորվում են փոխարինող հյուսվածքներ՝ պիրիտ-մարկազիտ՝ 20սմ քաղկեդոնիան միջուկով: Մինչև 10սմ լայնությամբ քաղկեդոնիան փոքր երակները ենթահորիզոնական անկմամբ նկատվել են տեղամասի արևմուտքում ավելի բարձր բարձրության վրա: Երակների տիրակալը բյուրեղյա լիթիկային տուֆ է՝ իգնիմբրիտ։

Հազբի գոտուց հավաքվել է 202 ժայռի նմուշ (156 մերկացում, 27 գլորվածք, 19 բերվածք), 58 նմուշ վերադարձվել է >0,25 ppm Au, այդ թվում 20-ը 1,04-ից մինչև 7,54 ppm Au, 30 նմուշ վերադարձվել է >10 ppm Ag, 8 նմուշ վերադարձվել է: 740 ppm Ag. Նկար 43-ում պատկերված են ժայռերի նմուշների տեղանքները Հազբիի տարածքից՝ գույնի կոդավորումը՝ կախված ոսկու մաքրությունից: Ամենաբարձր հարգը վերը նկարագրված երակների տարածքից է:

Հետազոտված ոսկու այլ ժայռեր կան տեղամասում: Հազբիի երակները ակնհայտ թիրախ են հետախուզառուների կամ փորվածքների համար:

«Արջուկ» Տեղամաս

Արջուկի տեղամասը գտնվում է Վարդենիսի լիցենզիայի տարածքից հարավ-արևելք՝ Հազբիից 800մ դեպի արևելք։ Դանդին այդ տեղամասը դասակարգեց որպես էպիթերմալ ոսկու համակարգ՝ քվարցային երակային գոտու լրացման հյուսվածքով: Նրանք նկարագրում են նաև նեղ սիլիցիում-սերիտ-պիրիտ եզրեր պատի ժայռի մեջ և կավ-սերիցիտի ձևափոխություն: Երակները գրեթե ուղղահայաց են միմյանց, ձգվում են 850մ դեպի հյուսիս և բաղկացած են մինչև 80սմ լայնությամբ հիմնական երակից, 5մ լայնությամբ երակների խմբից։Երակները նմուշառվել են հետախուզառուների և ակոսների նմուշներով: Ընդհանուր առմամբ, ակոսների նմուշները նմուշառվել են երակային երամի հարվածին ուղղահայաց, յուրաքանչյուր նմուշի երկարությունը 1մ է կամ պակաս: Յուրաքանչյուր հետախուզառու ստացել է ACCH001-ից ACCH0036-ին անվանումը:Հետախուզառուների փորումը կատարվել են չորս խմբերով. Խումբ 1, 1-8 հետախուզառու, ծածկում են երակային խմբի երկայնքով 95մ ընդհանուր տարածություն: 1-ին հետախուզառուն երկար է և զուգահեռ երակին՝ մյուս հետախուզառուները ուղղահայաց են։ Այս հետախուզառուների խմբում արձանագրվել է միայն ցածր <1 գ/տ ոսկի: Խումբ 2, 9-18 հետախուզառու, ծածկում են հարվածի 17մ և գտնվում են միմյանցից միջինը 3մ հեռավորության վրա: Սրանք բոլորը պարունակում էին >1 գ/տ ոսկու արդյունքներ: Հետախուզառուների 3-րդ խումբը ծածկում է 70մ երակային խումբ, 19-26 հետախուզառուները: Նրանք գտնվում են միմյանցից մոտավորապես 10մ հեռավորության վրա և ունեն բազմաթիվ >1 գ/տ ոսկու արդյունքներ, և վերջապես 4-րդ խումբը, 27-36 հետախուզառուները, նույնպես պարունակում են >1 գ/տ ոսկու գոտիներ: Այս հետախուզառուների համար >1 գ/տ Au արդյունքների ամփոփումը ներկայացված է Աղյուսակ 6-ում և պատկերված է նկար 41-ում:

Պետրոլոգիան հայտնում է, որ երակները կապված են մանգանի և ադուլարիայի հետ և սովորաբար ունենում են մամռոտ և շերտավոր քաղկեդոնական-սիլիսային-միկրոբյուրեղային քվարցային հյուսվածք: Արջուկի «Գլխավոր երակ»-ի 40-80 սմ բարձրությամբ ամենաորակյալ ժայռերի նմուշները տվել են 20,14 գ/տ ոսկի և 55,8 գ/տ արծաթ (մանրացված քարի մեջ)։ Հիմնական երակային գոտու հարավային մասում արևելյան հոսանքում նկատվում են 5-10սմ բարձրության քվարցային երակներ՝ բլթակային հյուսվածքով և պարունակում են մինչև 29,19գ/տ ոսկի և 216 գ/տ արծաթ (մանրացված քարի մեջ)։ Նկատվել է, որ ոսկու պարունակությունը աստիճանաբար նվազում է բարձրության բարձրացման հետ մեկտեղ։ Ոսկու հարգը 2625մ-ում եղել է առավելագույնը 29,19 գ/տ, մինչդեռ Au-ի հարգը 2775 մ-ում՝ մինչև 0,51 գ/տ Au: Հետախուզառուների և ակոսների նմուշառումից ամենաբարձր գնահատականները եղել են 13,01 գ/տ Au և 128 գ/տ: Արջուկի տեղամասը գտնվում է Վարդենիսի լիցենզիայի տարածքից հարավ-արևելք՝ Հազբիից 800մ դեպի արևելք։ Դանդին այդ տեղամասը դասակարգեց որպես էպիթերմալ ոսկու համակարգ՝ քվարցային երակային գոտու լրացման հյուսվածքով: Նրանք նկարագրում են նաև նեղ սիլիցիում-սերիտ-պիրիտ եզրեր պատի ժայռի մեջ և կավ-սերիցիտի ձևափոխություն: Երակները գրեթե ուղղահայաց են միմյանց, ձգվում են 850մ դեպի հյուսիս և բաղկացած են մինչև 80սմ լայնությամբ հիմնական երակից, 5մ լայնությամբ երակների խմբից։Երակները նմուշառվել են հետախուզառուների և ակոսների նմուշներով: Ընդհանուր առմամբ, ակոսների նմուշները նմուշառվել են երակային երամի հարվածին ուղղահայաց, յուրաքանչյուր նմուշի երկարությունը 1մ է կամ պակաս: Յուրաքանչյուր հետախուզառու ստացել է ACCH001-ից ACCH0036-ին անվանումը: Հետախուզառուների փորումը կատարվել են չորս խմբերով. Խումբ 1, 1-8 հետախուզառու, ծածկում են երակային խմբի երկայնքով 95մ ընդհանուր տարածություն: 1-ին հետախուզառուն երկար է և զուգահեռ երակին՝ մյուս հետախուզառուները ուղղահայաց են։ Այս հետախուզառուների խմբում արձանագրվել է միայն ցածր <1 գ/տ ոսկի: Խումբ 2, 9-18 հետախուզառու, ծածկում են հարվածի 17մ և գտնվում են միմյանցից միջինը 3մ հեռավորության վրա: Սրանք բոլորը պարունակում էին >1 գ/տ ոսկու արդյունքներ: Հետախուզառուների 3-րդ խումբը ծածկում է 70մ երակային խումբ, 19-26 հետախուզառուները: Նրանք գտնվում են միմյանցից մոտավորապես 10մ հեռավորության վրա և ունեն բազմաթիվ >1 գ/տ ոսկու արդյունքներ, և վերջապես 4-րդ խումբը, 27-36 հետախուզառուները, նույնպես պարունակում են >1 գ/տ ոսկու գոտիներ: Այս հետախուզառուների համար >1 գ/տ Au արդյունքների ամփոփումը ներկայացված է Աղյուսակ 6-ում և պատկերված է նկար 41-ում:

Հետախուզառուների ավելի բարձր հարգի արդյունքները ապահովում են երակային/կառուցվածքով կառավարվող էպիթերմալ ոսկու համար գերազանց փորման պատրաստի թիրախ:

«Ռազմիկ» Տեղամաս

Այս տեղամասում Դանդիի կողմից նշվել է պորֆիրի հանքայնացման ոճ՝ քլորիտ-մագնետիտ դիորիտ պորֆիրի ելքի մեջ քլորիտ-մագնետիտ դիորիտ պորֆիրի ելքում փոխարինող քալկոպիրիտը փոխարինող ֆելդսպաթին: Քվարց-Լիմոնիտային պաշարները հայտնաբերվել են 250մ x 50մ մակերեսով տարածքում՝ խորհրդային ժամանակաշրջանի խրամատների և լեռնաշղթայի գծի երկայնքով ընդարձակման արդյունքում՝ մերկացման և գլորման հետևանքով: աշխատանքների իրականացման վայրը տեղակայվել է բյուրեղային դիորիտային պորֆիրի մեջ՝ քվարց սերիցիտային փոփոխությամբ, իսկ B և D երակները գերակշռում են ապարատի 10% խտությամբ: Քլորիտ — էպիդոտային վերափոխումներով, անկանոն խալկոպիրիտի երակներով և մալաքիտի ճեղքերով ելքեր են հայտնաբերվել տեղամասի գոտուց մոտավորապես 400մ դեպի արևմուտք: Կոպիտ բյուրեղային դիորիտային մերկացումը՝ քլորիտ-սերիտ-կավ-մագնետիտ հանքայնացումով, համարվում է կառուցվածքային վերահսկվող: Համակարգը պարունակում էր նաև սիլիցիումային պրոեկցիաներ, որոնք ենթադրաբար ներկառուցված են պորֆիրիում: Այս եզրերը, սովորաբար քվարց-դիկիտը, հայտնաբերվել են որպես ուժեղ լիմոնիտային ճռճռացող մոնոմիկ բրեկցիա՝ կապված ալունիտ-դիկիտի հետ և առկա են եղել պորֆիրի ֆիլիկական և պրոպիլիտային փոփոխության մեջ:

Հետագա ծրագիրն այս տարածքում վերցրեց 225 նմուշ, որոնցից 12 նմուշ ֆիլիտիկ փոփոխություն գոտուց վերադարձրեցին ոսկու բարձր արժեքներ 0,1 – 0,24 ppm: Ամենաբարձր հարգի նմուշը, որը վերցվել է ուշ փուլի քվարցային երակից, գնահատված 1,84 ppm; 29 նմուշներ գնահատվել են ավելի քան 20ppm Mo, որոնց մեծամասնությունը գալիս է ֆիլիկական գոտուց, իսկ որոշները՝ SCC, պրոպիլիտիկ և առաջադեմ արգիլային գոտուց: 6 նմուշ վերականգնվել է 110-ից մինչև 327 ppm Mo ֆիլիկական գոտուց քվարցային պաշարների ներսում: Պղնձի ամենաբարձր դասակարգերը կազմում են 0,49% Cu և 0,20% Cu վերաբերում են կոպիտ պիրիտին` խալկոպիրիտի դիորիտին: 0.14% Cu դասակարգման մեկ նմուշը վերաբերում է մալաքիտով նմուշին, որը գտնվում է պրոպիլիտ քլորիտի` էպիդոտի փոփոխության մեջ կոտրվածքի շուրջ: Ֆիլիկական գոտին այստեղ խիստ օքսիդացված է, կարմրավուն շագանակագույն լիմոնիտով համարվում է, որ համապատասխանում է նվազող Cu-ին, սակայն պահպանվել են Mo և Au-ն: Սուլֆիդային պղինձը կարող է հեռացվել ջրի մակերևույթի վերևում գտնվող օքսիդի գոտուց՝ ըստ տարրալվացման գլխարկի գոտում: Հողերի և պաշարների երակների տարրերի գոտիավորումը ցույց է տալիս, որ այս տարածքը կարող է լինել պորֆիրի տանիք: Առաջարկվում է IP/դիմադրողականության հետազոտություն այս ոլորտում, որը ծածկում է առնվազն պղնձի չափը հողի անոմալիաներում: Եթե հետազոտությունը բացահայտի բևեռացման անոմալիա, այն կդառնա պորֆիրի պղնձի հանքաքարերի հորատման հիմնական թիրախը: Նկար 42-ում պատկերված է Ռազմիկի տեղամասից վերցված ժայռերի նմուշների ընդլայնված տեսքը, գունային ծածկագրված ըստ ոսկու պարունակության: